tezlik ne demek?

1. Tez olma durumu, tezleşme.
2. (C.: Tezlikat) Sürçtürme, kaydırma.
3. Swiftness.

tezlik eylemi

1. Tezlik fiili.
2. (Derleme.. tezlik fiili, çabukluk fiili, kolaylık fiili) Türkçede herhangi bir eylemin -i’li ulacıyle, vermek eyleminin birleşmesinden meydana gelen ve kavramda çabukluğu, kolaylığı, yardımı gösteren iki kökten kurulmuş birleşik eylem: Söyleyivermek (söyle-y-i-ver-) , yapıvermek (yap-ı-ver-) , başlayıvermek (başla-y-ı-ver-) vb.
3. Verb of haste.
4. Verbe hatif

tezlik fiili

1. Bir fiile -i zarf-fiil ekiyle vermek fiili getirilerek oluşturulan ve çabukluk, kolaylık, yardım kavramı veren birleşik fiil, tezlik eylemi: Söyleyivermek, yapıvermek gibi.
2. (Almanca hast Verbum, Zeitwort von Eile; Fr. verbe hatif, İng. verb of haste; Osm. tâcil fiili, fi’l-i ta’cîlî || -(y)I / - (y)U’lu zarf-fiilin üzerine «tezlik», «çabukluk» gösteren ver- tasvir yardımcı fiilinin getirilmesiyle kurulan birleşik fiil: Bu bina esaslı bir tamir ister, bay Murad dedi.; pancurlar nerdeyse iniverecek (T. Buğra, Yalnızlar s. 227). Nedir insanı aldatıveren... kötüyü ve kötülüğü unutturuveren? Kötülüğü bir sabahlık, bir sokak kıyafeti haline düşürüveren nedir (T. Buğra, göst.e., s. 226). İşte o zaman Hüseyin beyin o yürek paralayan gülümseyişi eriyiverdi (T. Buğra, göst.e, s. 236). Dürdane, hiddet ve hayretle: Bilmiyorum vallahi anne, dedi, boş bulundum işte... ağzımdan çıkıverdi (R. N. Güntekin, Kızılcık Dalları, s. 75). Elif, dedi, dayının çuvallarını eşeğe sırtla da değirmene götürüver (R. H. Karay, Memleket Hikâyeleri: Yılda Bir, s. 105). Yere çöküverdi (Y. Kemal, Ortadirek, s. 297). Biraz daha yatağımı, uykuyu düşünsem belki de uyuyuvereceğim (S. Faik, Bütün Eserleri: Semaver, Sarnıç: Birtakım İnsanlar, s. 83) vb.

Türetilmiş Kelimeler (bis)