seyri enfüsı ne demek?
- Hafi tariklerin çoğunda takib edilen ve nefsinin iç alemindeki delillerle, vasıtalarla tekamüle gidenlerin usulü. (Bak: Seyr-i afaki) (Osmanlıca'da yazılışı: seyr-i enfüsî)
seyri afakı
- Terbiye ve maneviyatta tekamül yollarında, hariç alemden, afaktan başlamak suretiyle bulunan delillerle tekamül edip nefsini ıslah ve imani ve Kur'ani hakikatlarda terakki etmek usulü.(Tarikatta "seyr-i enfüsi" ve "seyr-i afaki" tabirleri altında iki meşreb var.Enfüsi meşrebi; nefisden başlar, hariçten gözünü çeker, kalbe bakar, enaniyeti deler geçer, kalbinden yol açar, hakikatı bulur. Sonra afaka girer. O vakit afakı nurani görür. Çabuk o seyri bitirir. Enfüsi dairesinde gördüğü hakikatı, büyük bir mikyasta onda da görür. Turuk-u hafiyyenin çoğu bu yol ile gidiyor. Bunun da en mühim esası; enaniyeti kırmak, hevayı terketmek, nefsi öldürmektir.İkinci meşreb; afaktan başlar, o daire-i kübranın mezahirinde cilve-i Esma ve Sıfatı seyredip, sonra daire-i enfüsiyyeye girer. Küçük bir mikyasta, daire-i kalbinde o envarı müşahede edip, onda en yakın yolu açar. Kalb, ayine-i Samed olduğunu görür, aradığı maksada vasıl olur.İşte birinci meşrebde süluk eden insanlar nefs-i emmareyi öldürmeye muvaffak olamazsa, hevayı terkedip enaniyeti kırmazsa, şükür makamından, fahr makamına düşer; fahirden gurura sukut eder. Eğer muhabbetten gelen bir incizab ve incizabtan gelen bir nevi sekir beraber bulunsa, "şatahat" namiyle haddinden çok fazla davalar ondan sudur eder. Hem kendi zarar eder, hem başkasının zararına sebeb olur. M.) (Osmanlıca'da yazılışı: seyr-i âfâkî)
seyri anillah
- Ruhani miraçtan geri inmek
enfüsı
- Bir kimseye mahsus görüş ve düşünüş. Nefse, kendi hayatına aid, dahile aid. (Subjektif) (Objektifin zıddı)(İ'lem eyyüh-el-aziz! Afaki malumat, yani; hariçten, uzaklardan alınan malumat, evham ve vesveselerden hali olamıyor. Amma bizzat vicdani bir şuura mahal olan enfüsi ve dahili malümat ise evham ve ihtimallerden temizdir. Binaenaleyh merkezden muhite, dahilden harice bakmak lazımdır. M.N.) (Osmanlıca'da yazılışı: enfüsî)
- Bk. öznel