aracı dil ne demek?

1. Bir kelimenin bir dilden başka bir dile geçisinde aracılık görevi yapan dil: Lât. cultura kelimesinin Türkçeye Fransızca kanalı ile kültür olarak, Yun. matematikê ve grammatikê’nin yine Fransızca kanalıyla matematik ve gramer olarak, Lât. testa’nın Rumca yoluyla testi, Lât. Candela’nın Arapça yoluyla kandil, tabula’nın «tahta» İtalyancada tavola’ya dönüştükten sonra bize İtalyanca vasıtasıyla tavla olarak geçmesi gibi. Bu geçişi sağlayan Fransız, Rum, Arap ve İtalyan dilleri; Lât. ile Yun. arasında bireraracı dil durumundadır. T. çadır kelimesinin Sırpçaya şator, çàdor, Rumenceye ş‹atra biçiminde aktarılmasında Macarca sàtor aracılık etmiştir. || Dilimize Ar. ve Far.’dan girmiş bazı sözlerin komşu dillere özellikle Balkan dillerine aktarılmasında da Türkçe aracılık etmiştir: Ar. harîf+ Far. +âne birleşiminden oluşmuş T. arifane “yiyeceğe ortaklaşa sağlanan toplantı, eğlence” sözünün Bulgarcaya erfene; Ar. askar > T. asker sözünün Bulg., Sırp., Arn. ve Rum.’caya aynen aktarılmasında; Türkçeye Rumcadan geçmiş olan biber’in Arnavutçaya yine biber biçimiyle geçmesinde G. Doerfer’in Türkçeye Rumenceden geçtiğini bildirdiği (Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen, s. 1053) çanta’nın Suriye Arapçasına şanta, Farsçaya çanta olarak geçmesinde; dilimize Far. tBut sözünden geçmiş olan dut’un Balkan dillerine de aktarılmasında Far. VBayagBına, VaygBına sözlerinden oluşmuş T. gaygana’nın Bulg.’ya kajganà, kavganà, Sırp.’ya kajgana olarak geçişlerinde Türkçe biraracı dil görevi yüklenmiştir.

aracı değişken

1. İki değişken arasında bir ilişkinin kurulmasında ya da bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkilerinin belirmesinde aracılık eden değişken, bkz. geliştirme.
2. Intervening variable.

aracı adı

1. Agent name

dil

1. Ağız boşluğunda, tatmaya, yutkunmaya, sesleri boğumlamaya yarayan etli, uzun, hareketli organ, tat alma organı
2. İnsanların düşündüklerini ve duyduklarını bildirmek için kelimelerle veya işaretlerle yaptıkları anlaşma, lisan, zeban
3. Bir çağa, bir gruba, bir yazara özgü söz dağarcığı ve söz dizimi
4. Belli durumlara, mesleklere, konulara özgü dil.
5. Birçok aletin uzun, yassı ve çoğu hareketli bölümleri.
6. Büyükbaş hayvanların haşlanıp pişirildikten sonra yenebilen dili
7. Ayakkabı bağlarının ayağı rahatsız etmemesini sağlayan ve bağ altına rastlayan saya parçası.
8. Düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan herhangi bir anlatım aracı.
9. Gönül, yürek.
10. Ağız boşluğunda bulunan, çizgili kaslardan oluşmuş, lokmanın biçimlenmesinde, yutma, tat alma ve konuşmanın biçimlenmesinde görev alan çok hareketli bir organ, glossa, lingua.

Türetilmiş Kelimeler (bis)